Rotavirus en vaccins

Het rotavirus kan ontstekingen veroorzaken aan de maag en darmen. Hierdoor kunnen klachten ontstaan zoals koorts, diarree en braken. Het rotavirus kan op alle leeftijden ziekte veroorzaken. Maar vooral bij kinderen onder de twee jaar kan de ziekte ernstige gevolgen hebben. Zij kunnen zelfs in het ziekenhuis terechtkomen. Voor deze jonge kinderen is er een vaccin tegen rotavirus. De Gezondheidsraad heeft geadviseerd om alle pasgeborenen te vaccineren tegen het rotavirus en het vaccin op te nemen in het Rijksvaccinatieprogramma.

Wat is het rotavirus?

Het rotavirus is erg besmettelijk. Het wordt vooral verspreid via de handen. Door het aanraken van geïnfecteerde oppervlakken, zoals deurklinken en speelgoed, kan het rotavirus zich verspreiden en via de mond in de darmen terecht komen. Binnen drie dagen na besmetting zijn de eerste symptomen zichtbaar met buikklachten zoals diarree en braken. Ook koorts kan ontstaan. In die periode is het nodig om extra hygiënisch om te gaan met luiers, toiletbezoek en handdoeken.

Iedereen kan besmet raken met het rotavirus. Maar vooral kinderen onder de 2 jaar kunnen er veel last van krijgen. Bij oudere kinderen en volwassenen verloopt de ziekte minder heftig. Diarree en vaak overgeven kan uitdroging veroorzaken. Deze uitdrogingsverschijnselen kunnen gevaarlijk zijn bij baby’s en jonge kinderen. Jaarlijks komen tussen de 2500 en 4500 kinderen tot 5 jaar in het ziekenhuis terecht met ernstige klachten vanwege een infectie met het rotavirus. Gemiddeld overlijden er elk jaar ongeveer 6 kinderen aan de gevolgen van het virus. Tegen het rotavirus is geen behandeling.

Vaccins tegen het rotavirus

In Nederland zijn twee rotavirus-vaccins goedgekeurd: Rotarix® en RotaTeq®. Deze vaccins krijgen kinderen in druppelvorm via de mond, dus niet met een prik. De twee vaccins tegen het rotavirus bestaan uit:

Antigenen: verzwakte delen van het rotavirus, waardoor bescherming wordt opgewekt.
Hulpstoffen: stoffen die helpen om bijvoorbeeld de werkzaamheid van het vaccin te verbeteren en de houdbaarheid te verlengen. De hulpstoffen zijn goed onderzocht en er is inmiddels jarenlang ervaring mee.
Reststoffen: resten van stoffen uit het productieproces van het vaccin. Deze worden zo veel mogelijk verwijderd, maar een heel kleine hoeveelheid kan achter blijven. Deze hoeveelheden zijn zo klein dat ze geen schade veroorzaken.

Hoe werkt vaccinatie tegen het rotavirus?

Baby’s en kleine kinderen kunnen een vaccin tegen het rotavirus krijgen vanaf 6 weken tot 24 weken (Rotarix®) of tot 32 weken (RotaTeq®). Kinderen krijgen twee (Rotarix®) of drie (RotaTeq®) vaccinaties tegen het rotavirus, met vier weken tussen de toedieningen. De eerste toediening moeten kinderen krijgen voordat zij 12 weken oud zijn. Het vaccin is ook geschikt voor te vroeg geboren baby’s. De vaccins beschermen kinderen ongeveer twee jaar lang tegen het rotavirus. De werkzaamheid van de vaccins is 85%. Dat wil zeggen dat jonge kinderen voor 85% beschermd zijn tegen heftige diarree door het rotavirus.

De rotavirus-vaccinaties zijn niet voor:

Kinderen jonger dan zes weken
Kinderen ouder dan 32 weken
Baby’s met een voorgeschiedenis van of kans op darminvaginatie, dat is een instulping van de darm waarbij één gedeelte van de darm door een ander gedeelte wordt ingesloten.
Baby’s met (een vermoeden van) SCID (Severe Combined Immune Deficiency) – een ziekte waardoor er minder weerstand is tegen een infectie - of wanneer dit voorkomt in de familie.

Overleg altijd met een arts en bespreek of het rotavirus-vaccin geschikt is voor uw kind.

Wat zijn de bijwerkingen?

De bijwerkingen die het meest voorkomen, zijn niet ernstig. Bijvoorbeeld koorts of vermoeidheid. Deze bijwerkingen verdwijnen na een paar dagen. Lees de bijsluiters van Rotarix® en RotaTeq® in de Geneesmiddelendatabank om alle mogelijke bijwerkingen te bekijken.

Zeer zeldzame bijwerkingen

Darminvaginatie (het in elkaar schuiven van een deel van de darmen).
Bij baby’s die veel te vroeg geboren zijn (eerder dan 28 weken) kan het gebeuren dat de baby in de eerste 24 uur na vaccinatie even stopt met ademen. Deze baby’s liggen meestal nog in het ziekenhuis als zij het vaccin kunnen krijgen.

Vermoedt u dat uw kind last heeft van een (mogelijke) bijwerking na vaccinatie tegen het rotavirus? Meld deze dan bij Bijwerkingencentrum Lareb.

Advies Gezondheidsraad: vaccineer pasgeboren baby’s tegen rotavirus

Op dit moment is het vaccin tegen rotavirus niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Alleen kwetsbare kinderen worden gevaccineerd tegen het rotavirus. De Gezondheidsraad adviseert nu om alle pasgeborenen te vaccineren tegen rotavirus om zo het aantal ziekenhuisopnames van jonge kinderen met rotavirus te verminderen. Lees het advies van de Gezondheidsraad. Uiteindelijk beslist de Minister van Volksgezondheid of dit advies wordt overgenomen en of het vaccin tegen rotavirus ook in het Rijksvaccinatieprogramma komt.

Is het rotavirusvaccin veilig?

Elk vaccin wordt uitgebreid onderzocht, voordat het op de markt mag komen. Het CBG beoordeelt vaccins op kwaliteit, werking en veiligheid. In de studies naar het rotavirus kregen gezonde kinderen het vaccin. Daarna werd gemeten of zij genoeg antistoffen hebben aangemaakt. Tijdens de studies is ook onderzoek gedaan naar bijwerkingen van de vaccins en of de balans tussen de effectiviteit en bijwerkingen (de risico’s) positief is. Ook nadat een vaccin op de markt komt, houdt het CBG de kwaliteit, werking en veiligheid in de gaten. Europese collega’s doen dit ook. Is er iets aan de hand, dan kan CBG hier meteen op reageren.