Column 'Over medicijnen': Bijwerkingenweek - Melden helpt!

Deze week is de Bijwerkingenweek. Een internationale campagne van de Wereldgezondheidsorganisatie, waar wij in Nederland jaarlijks samen met Bijwerkingencentrum Lareb aan meedoen. We vragen aandacht voor bijwerkingen en het melden ervan. Dit jaar staat de week in het teken van, hoe kan het ook anders, veiligheid van vaccins.

Vergroot afbeelding Column Ton de Boer

Elk medicijn of vaccin heeft bijwerkingen. Afhankelijk van het doel van een medicijn, accepteren we hoeveel én welke bijwerkingen dat mogen zijn. Haaruitval? Dat nemen we voor lief als vaak voorkomende bijwerking bij een levensreddend medicijn tegen kanker. Van meer alledaagse of preventieve medicijnen accepteren we veel minder.

Het gaat ons altijd om de balans: tijdens onze beoordelingen van medicijnen en vaccins kijken we naar werkzaamheid, kwaliteit én veiligheid. Ook na goedkeuring blijven we dat doen, met zoveel mogelijk informatie, uit onderzoek én uit de praktijk. Daarom is het melden van vermoedelijke bijwerkingen zo belangrijk. Of dat nu door zorgverleners gebeurt, of door u als consument!

Bijwerkingencentrum Lareb verzamelt en onderzoekt de meldingen. Zo krijgen wij meer inzicht in de veiligheid. Kijk bijvoorbeeld naar de coronavaccins. De meeste meldingen gaan over de ‘bekende’ bijwerkingen, die bij vaccins horen, zoals hoofdpijn, koorts of spierpijn.

Maar er zijn ook andere, zeldzamere meldingen. Bijvoorbeeld van immunotrombocytopenie (ITP), een ziekte waarbij het eigen afweersysteem de bloedplaatjes aanvalt. Met te weinig bloedplaatjes stolt het bloed niet goed bij een wond of ontstaan spontane bloedingen. Dat vraagt onderzoek. Want gebeurt zoiets ná een prik? Dat betekent niet meteen dat het komt dóór de prik. Daarbij keken we naar heel veel informatie. Uit Nederland, Europa en de rest van de wereld. Wat bleek, na analyse van al die gegevens en in overleg met de andere medicijnautoriteiten in de EU? ITP kan in zeer zeldzame gevallen optreden door een prik met het coronavaccin van Janssen of AstraZeneca.

Wat deden we toen? We waarschuwden mensen. Door de bijsluiter aan te passen. En door zorgverleners te vragen extra goed op de symptomen te letten. En om goed af te wegen of mensen die deze ziekte eerder hadden deze prik wel moeten krijgen. Zo houden we het risico op deze zeldzame bijwerking beperkt.

Ik lees op sociale media wel eens dat er wel héél veel bijwerkingen zijn gemeld van de coronavaccins. Dat klopt, deels. Dit komt omdat er nu héél veel mensen geprikt worden. Daarom krijgen we ook veel meldingen van vermoedelijke bijwerkingen. Ik zeg bewust ‘vermoedelijk’. Mensen kunnen álle klachten na een prik melden en we behandelen ze allemaal als vermoedelijke bijwerking. Pas na onderzoek kunnen we vaststellen of de klacht ook echt door de prik wordt veroorzaakt en of actie nodig is.

Al met al: melden heeft zin! U helpt ons en daarmee iedereen om u heen om het gebruik van vaccins en medicijnen veiliger te maken.

Over de column

Voorzitter prof. dr. Ton de Boer schrijft elke maand een column ‘Over medicijnen’, over gezondheid en welzijn. De column verschijnt in de Fit-bijlage van de Holland Media Combinatie (Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad, Gooi- en Eemlander en IJmuider Courant). De column verschijnt ook op Gezondheid&Co, het gezondheidsplatform voor Noord-Nederland, van de Noordelijke Dagblad Combinatie (de NDC Mediagroep). De columns staan in het teken van de actualiteit en onze rol en ons werk als Nederlandse medicijnautoriteit.