Column 'Over medicijnen': Antibiotica – Blijf er verstandig mee omgaan!
Vandaag is de laatste dag van de World Antimicrobial Awareness Week. Dit is een wereldwijde week die in het teken staat van goed gebruik van antibiotica. De Wereldgezondheidsorganisatie vraagt daarmee aandacht voor het slim omgaan met antibiotica, om resistentie te voorkomen. Als Nederlandse medicijnautoriteit doen wij daar graag aan mee. Het stimuleren van goed gebruik van medicijnen is immers één van onze taken.
Antibiotica zijn letterlijk van levensbelang geweest in de moderne geneeskunde. Alexander Fleming ontdekte bijna honderd jaar geleden penicilline. Sindsdien hebben antibiotica ontelbare mensenlevens gered en zijn veel infectieziektes niet meer dodelijk. Antibiotica zijn namelijk heel goed in het bestrijden van ziekmakende bacteriën.
Maar er is een keerzijde. Door ze lange tijd veel te veel en op de verkeerde manier te gebruiken, zijn steeds meer bacteriën niet meer gevoelig voor antibiotica. Resistent, noemen we dat. Met grote gevolgen. Want hoe meer bacteriën resistent worden, hoe moeilijker het is om veelvoorkomende ziektes te behandelen. Denk daarbij aan longontsteking, hersenvliesontsteking of tuberculose.
Daarom is het belangrijk dat we verstandig omgaan met antibiotica. Dus alleen als het écht nodig is. Waarbij we ze op de goede manier gebruiken, bij mens en dier. Gebruik daarom ook nooit een ‘restje’ van iemand anders, maar ga naar de huisarts. Ook is het heel belangrijk om een kuur helemaal af te maken. Ook als je je beter voelt. Dan blijven er geen ziekmakende bacteriën achter en kunnen ze niet meer resistent worden tegen het antibioticum.
In Nederland doen we dit eigenlijk best goed. Er zijn weinig resistente bacteriën. Artsen schrijven niet zomaar antibiotica voor, ze kijken goed wat u precies nodig heeft. En antibiotica zijn hier alleen op recept verkrijgbaar.
Helaas is dat niet overal het geval. Er zijn landen genoeg waar antibiotica zonder recept te koop zijn. In het Aziatische land Myanmar heb ik een aantal jaar als vrijwilliger gewerkt. Ik heb er les gegeven aan oogartsen in opleiding. Daar zie je antibiotica gewoon in de supermarkt liggen. Een paar strips met een elastiekje er omheen. Ook dichterbij huis, in Europa, zijn antibiotica zonder recept te koop, bijvoorbeeld in Spanje of Italië.
Antibiotica kopen en gebruiken zonder recept – en dus zonder dat een arts of apotheker meekijkt – is niet verstandig. Hou dat ook in gedachten als u op vakantie bent en antibiotica koopt of krijgt voorgeschreven. Overleg altijd met uw eigen arts. Want ja, het gaat best goed in Nederland. Maar bacteriën kennen geen landsgrenzen. Laten we dus samen zuinig zijn op antibiotica en ze op de goede manier blijven gebruiken!
Over de column
Voorzitter prof. dr. Ton de Boer schrijft elke maand een column ‘Over medicijnen’, over gezondheid en welzijn. De column verschijnt in de Fit-bijlage van de Holland Media Combinatie (Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad, Gooi- en Eemlander en IJmuider Courant). De column verschijnt ook op Gezondheid&Co, het gezondheidsplatform voor Noord-Nederland, van de Noordelijke Dagblad Combinatie (de NDC Mediagroep). De columns staan in het teken van de actualiteit en onze rol en ons werk als Nederlandse medicijnautoriteit.