Column 'Over medicijnen': Coronavaccins experimenteel?
Medio mei had ik een interview met Frank Leeman van het BNR-radioprogramma Factgurus. Aanleiding was een al wat oudere, ingezonden brief in Trouw. De briefschrijfster, een hoogleraar, beweerde dat de coronavaccins nog experimenteel zouden zijn. De vaccins zouden alleen voorlopig zijn goedgekeurd, tot 2023. Liet je je nu vaccineren, dan was je dus eigenlijk een soort proefkonijn. Of dat klopte, wilde Frank graag weten.
Nee, dat klopt niet. Daar kon ik gelukkig kort over zijn. De coronavaccins zijn niet experimenteel. De coronavaccins zijn wel ‘voorwaardelijk’ goedgekeurd. En daar zit vaak het misverstand. Voorwaardelijk klinkt als ‘voorlopig’, alsof het vaccin eigenlijk nog niet aan alle eisen voldoet. Alsof er nog gegevens missen. Alsof de eerste proeven nog lopen. Maar dat beeld klopt niet.
Een voorwaardelijk goedgekeurd vaccin voldoet aan de eisen wat betreft werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit. De fabrikant moet alleen nog voldoen aan voorwaarden. Zo moet zij nog het eindrapport van de studies en de lange termijn gegevens aanleveren. Bijvoorbeeld of het vaccin ook werkt bij kinderen. Of bij zwangere vrouwen. Ook moet de fabrikant op gezette tijden gegevens aanleveren, bijvoorbeeld over bijwerkingen. Dat helpt ons om zeldzame bijwerkingen snel in beeld te krijgen. Zulke extra checks komen vaker voor bij nieuwe vaccins en medicijnen.
Dankzij de vergunning met extra voorwaarden konden we al in december 2020 starten met prikken tegen het coronavirus. Verder wisten we na een paar weken dat sommige vaccins heel soms kunnen leiden tot ernstige bijwerkingen. Daardoor konden we snel ingrijpen. De fabrikanten van Pfizer en Moderna hebben inmiddels hun kinderstudies afgerond en ingeleverd. Vorige week leverde dit de eerste goedkeuring op voor gebruik bij kinderen van 12 jaar en ouder. Het gaat dus hard.
En als de vaccins straks aan alle voorwaarden voldoen? Krijgen ze dan alsnog een volledige goedkeuring? Jazeker. Maar ook dan verliezen we ze niet uit het oog. Ook dan moeten fabrikanten op gezette tijden gegevens blijven aanleveren.
Onderzoek naar vaccins is ingewikkelde materie. De regels voor goedkeuring zijn dat ook. Een misverstand is zo geboren. En het is een hele klus dat de wereld weer uit te krijgen. Geloof niet alles wat u hoort. Kijk bij twijfel eens op de websites van de overheid, zoals het RIVM, de Rijksoverheid, of van het CBG. Of van media die zich baseren op betrouwbare bronnen. Ik was in ieder geval blij dit op BNR te mogen vertellen.
Over de column
Voorzitter prof. dr. Ton de Boer schrijft elke maand een column ‘Over medicijnen’, over gezondheid en welzijn. De column verschijnt in de Fit-bijlage van de Holland Media Combinatie (Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad, Gooi- en Eemlander en IJmuider Courant). De column verschijnt ook op Gezondheid&Co, het gezondheidsplatform voor Noord-Nederland, van de Noordelijke Dagblad Combinatie (de NDC Mediagroep). De columns staan in het teken van de actualiteit en onze rol en ons werk als Nederlandse medicijnautoriteit.