Medicijntekorten

Hoe ontstaat een medicijntekort?

Het maken van medicijnen is een ingewikkeld en uitgebreid proces. Het vindt niet in één fabriek plaats, maar op verschillende plekken, vaak in verschillende landen. Verschillende stoffen in het medicijn kunnen bijvoorbeeld uit verschillende fabrieken komen. Daardoor zijn er verschillende plekken of momenten in het proces waarbij een tekort kan ontstaan:

• Er is een probleem of een vertraging tijdens de productie. 
• De vraag naar een medicijn stijgt. Dit komt vaak doordat hetzelfde medicijn van een andere fabrikant een tekort heeft. Er kunnen problemen zijn met de planning of het vervoer van medicijnen van de fabriek naar andere fabrieken of groothandels. 
• Er is een tekort aan werkzame stoffen, hulpstoffen of verpakkingsmaterialen voor de productie van het medicijn.
• Er zijn problemen met de kwaliteit. Op verschillende plekken in het proces zijn er strenge controles. 
• Oorzaken die te maken hebben met de prijs van een medicijn of regels van de zorgverzekeraars en de overheid.

Oplossingen bij medicijntekorten

Waar mogelijk proberen we medicijntekorten te voorkomen. Dat begint met overzicht op wat er speelt. Daarom moeten fabrikanten verwachte leveringsproblemen melden bij ons, binnen een wettelijke grens van 2 maanden. Dat doen ze via het Meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten. Dat hebben we samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) hiervoor opgezet. 

Bij een verwacht leveringsprobleem kijken we wat de gevolgen zijn en de mogelijke oplossingen. Is er een probleem bij een medicijn, waarvoor er ook andere fabrikanten zijn die vervangende medicijnen leveren en die een verwacht leveringsprobleem kunnen opvangen? Dan is het goed mogelijk om een tekort te voorkomen. 

Een vervangend medicijn moet wel aan bepaalde eisen voldoen: 

• We kijken of er medicijnen beschikbaar zijn met dezelfde werkzame stof, van een ander merk, in dezelfde dosering en die je op dezelfde manier inneemt. 
• Ook controleren we of het wisselen naar een ander medicijn geen grote gevolgen heeft voor de patiënt. 
• Soms is een medicijn in een bepaalde sterkte er niet, maar kan de patiënt toch dezelfde dosering gebruiken. Bijvoorbeeld door twee tabletten van de halve sterkte te gebruiken. 
• Of is hetzelfde medicijn beschikbaar in een andere vorm maar via dezelfde toedieningsweg, zoals een drankje in plaats van een tablet. 

Zijn deze opties niet beschikbaar? Dan is er nog de mogelijkheid om uit te wijken naar een medicijn met een andere, maar vergelijkbare werkzame stof. 

Is er in Nederland geen geschikt alternatief beschikbaar? Als een fabrikant het medicijn nog wel beschikbaar heeft in een buitenlandse verpakking, kan het CBG toestemming geven om het medicijn met een tijdelijke afwijkende verpakking op de Nederlandse markt te brengen. Ook kan de IGJ een vrijstelling geven, waarmee een fabrikant, groothandel of (ziekenhuis-)apotheek een vergelijkbaar medicijn uit het buitenland kan halen. 

Normaal gesproken mag dit niet, maar soms kan het een tijdelijke oplossing voor patiënten zijn. We gebruiken het liefst medicijnen die in Nederland geregistreerd zijn. Dan weten we dat er een Nederlandse bijsluiter is.  

Voor patiënten betekent zo’n vrijstelling dat zij mogelijk een buitenlands geneesmiddel meekrijgen bij een geneesmiddeltekort. Als medicijngebruiker krijg je dan een doosje in een andere taal. Dat kan van hetzelfde merk óf een ander merk zijn. Je krijgt er natuurlijk altijd de juiste informatie bij.

Samenwerking is dus heel belangrijk om de gevolgen van medicijntekorten te beperken. Dat doen we samen met voorschrijvers, apothekers, fabrikanten, groothandels, de IGJ en het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS). Medicijntekorten stoppen niet bij de grens. Daarom werken we ook op Europees niveau nauw samen met het Europees Medicijnagentschap EMA andere Europese medicijnautoriteiten.