Ben je zwanger of wil je graag zwanger worden? Dan is het goed om ook te denken aan je medicijngebruik. Sommige medicijnen kun je tijdens de zwangerschap gebruiken. Maar er zijn ook medicijnen die je helemaal niet mag gebruiken tijdens de zwangerschap, of juist zo min mogelijk. Maar hoe wordt bepaald of je medicijnen wel of niet mag gebruiken? En wat zijn de mogelijke risico's? Op deze pagina vertellen we je er meer over.
Risico's tijdens de zwangerschap
Bij het gebruik van een medicijn komt het op verschillende plekken in je lichaam. Of het nu gaat om een pil die je inneemt, een puffer die je inademt, een zalf die je op de huid smeert of een prik in je lichaam. Sommige medicijnen kunnen schade toebrengen bij de ongeboren baby. Dit kan in elk trimester van de zwangerschap gebeuren. Dat kan voor elk medicijn op een ander moment zijn.
De baby heeft bijvoorbeeld kans op een aangeboren afwijking, of kan later last krijgen van een ontwikkelingsstoornis na de geboorte. Óf het gebruik van een medicijn risico's met zich meebrengt voor de baby, hangt af van verschillende factoren, bijvoorbeeld:
- welk medicijn je gebruikt
- de vorm van het medicijn (pil, zalf, prik etc.)
- hoelang je het medicijn gebruikt
- de hoeveelheid van het medicijn dat in het bloed komt
- de periode van de zwangerschap waarin het medicijn wordt gebruikt.
Of je je medicijngebruik moet aanpassen of stoppen hangt ook af van je persoonlijke situatie. Als je zwanger wilt worden of zwanger bent, is het daarom altijd verstandig om te overleggen met je arts, verloskundige of apotheker. Zij kunnen de risico's beoordelen en je adviezen geven om niet zwanger te worden, om een ander medicijn te gebruiken of om te stoppen met het medicijn. Stop nooit zelf met je medicijn maar overleg altijd eerst.
Hoe worden medicijnen voor zwangeren beoordeeld?
Voordat een medicijn op de markt komt, wordt er een uitgebreide afweging gemaakt tussen de positieve effecten en de risico's van een medicijn. Hiervoor wordt onder andere gekeken naar de resultaten uit onderzoeken. Dit zijn studies met proefdieren en/of mensen. Kwetsbare groepen, zoals zwangeren, worden in deze studies bijna nooit meegenomen. Maar hoe weten we dan of een medicijn veilig gebruikt kan worden tijdens de zwangerschap?
Dierstudies
De veiligheid van een medicijn tijdens de zwangerschap wordt in eerste instantie onderzocht aan de hand van proeven in zwangere dieren. Als er nadelige effecten op de zwangerschap of de baby gezien zijn in de dierstudies mag het medicijn niet gebruikt worden door zwangere vrouwen. Ook als er geen nadelige effecten zijn gezien in de dierstudies weten we nog steeds niet zeker of het ook echt veilig is voor de mens. Dieren zijn nou eenmaal niet helemaal hetzelfde als mensen en daarom niet altijd 100% voorspelbaar.
Medicijngebruik in de praktijk
Wanneer medicijnen langer op de markt zijn, wordt er meer bekend over gebruik tijdens zwangerschap bij de mens. Bijvoorbeeld omdat de risico’s van een medicijn heel klein worden geschat en een zwangere het medicijn nodig heeft. Of omdat een vrouw een medicijn gebruikt en nog niet weet dat zij zwanger is. De informatie over de schadelijke gevolgen op de baby wordt door de fabrikant bijgehouden. Hebben we genoeg gegevens over het gebruik van een medicijn tijdens de zwangerschap en blijken de baby’s bij de geboorte gezond en treden er later geen ontwikkelingsproblemen op? Pas dan kunnen we zeggen dat het medicijn zonder zorgen tijdens de zwangerschap gebruikt kan worden.
Medicijngebruik tijdens zwangerschap
In veel gevallen is het algemeen advies om zo min mogelijk medicijnen tijdens de zwangerschap te gebruiken. Het is namelijk niet van elk medicijn bekend of het op dezelfde manier werkzaam is tijdens de zwangerschap en of het veilig is voor de ongeboren baby. Maar ook zwangeren kunnen ziek zijn, en daardoor medicijnen nodig hebben. Pijn of (ernstige) ziekte kan namelijk ook schadelijke effecten hebben op de gezondheid van de moeder en baby. Bijvoorbeeld: sommige zwangere vrouwen met epilepsie kunnen niet stoppen met hun medicijn vanwege een verhoogde kans op aanvallen. De aanval kan schadelijker zijn voor moeder en baby dan mogelijke risico's van het gebruik van het medicijn tegen epilepsie.
Twijfel je of jouw medicijn veilig gebruikt kan worden tijdens de zwangerschap? Lees de bijsluiter of overleg met jouw zorgverlener. Begin of stop nooit zomaar zelf met een medicijn.
Moeders van Morgen
Van veel medicijnen is onvoldoende bekend of ze invloed hebben op de gezondheid en ontwikkeling van je kind bij gebruik tijdens zwangerschap of het geven van borstvoeding. Moeders van Morgen is opgericht om meer informatie te verzamelen over ervaringen met medicijngebruik voor, tijdens én na de zwangerschap. Het doel is om met deze ervaringen, andere vrouwen en zorgverleners betere informatie te geven over gezondheid, leefstijl en het gebruik van geneesmiddelen.
Moeders van Morgen heeft ook een app ontwikkeld. In deze app staat informatie over 200 verschillende middelen die je zelf kunt kopen, zoals paracetamol, maagzuurremmers of neussprays.
