Als ouder wil je het beste voor je kind – zeker als het om gezondheid gaat. Eén van de keuzes waar je voor komt te staan, is of je je kind wel of niet laat vaccineren tegen infectieziekten.
Veel ouders hebben hierover vragen of twijfels: Is zo’n kinderziekte echt gevaarlijk? Hoe weet ik of het vaccin veilig is? En is een vaccin wel nodig als mijn kind gezond is? Kinderarts Ebba en vaccinbeoordelaar Robine delen hun (wetenschappelijke) kennis, zodat jij de feiten op een rijtje hebt. Zo kun je een weloverwogen beslissing nemen die past bij jou en je kind.
Wat is het nut van een vaccin?
Vaccins zorgen voor bescherming tegen infectieziekten. Infectieziekten zijn besmettelijke ziektes. Je krijgt ze door bijvoorbeeld een virus, bacterie, parasiet of schimmel. Infecties gaan vaak vanzelf over, maar ze kunnen ook gevaarlijk zijn. Ziektes zoals de bof, mazelen en kinkhoest komen nog steeds voor. Je ziet ernstige infectieziekten nu minder vaak dan vroeger, want de meeste kinderen krijgen tegenwoordig een vaccin.
Wat gebeurt er als mijn kind een infectie oploopt?
Meestal krijgt je kind milde klachten, zoals verkoudheid, vlekjes of koorts. Maar soms wordt een kind ernstig ziek. Denk aan een long- of hersenontsteking. Elk jaar belanden er kleine kinderen in het ziekenhuis door een ziekte veroorzaakt door een virus of bacterie. Een infectie met een virus of bacterie kan ook zorgen voor blijvende schade. Bijvoorbeeld doofheid, hersenschade of onvruchtbaarheid.
Hoe werkt een vaccin?
Een vaccin traint het afweersysteem van jouw lichaam. Het vaccin laat een klein stukje of een verzwakte vorm van de ziekmaker aan je lichaam zien. Zo leert je lichaam om de ziekmaker snel te herkennen. Als je later in aanraking komt met het virus, de bacterie of schimmel, kan je lichaam deze sneller verslaan. Je wordt dan niet of minder ziek.
Een kind krijgt een vaccin meestal via een prik in de bovenarm of in het bovenbeen. Er zijn ook vaccins die je inneemt via de mond of met een spray in de neus.
Wat zit er in een vaccin?
In een vaccin zitten stukjes of een verzwakte vorm van een ziekteverwekker (bijvoorbeeld van een virus of bacterie). Het zijn onschadelijke deeltjes, maar je afweersysteem komt wel in actie. Kijk hier voor meer uitleg over soorten vaccins.
Er zitten ook hulpstoffen in een vaccin. Deze zijn nodig om het vaccin te maken en zorgen ervoor dat het vaccin goed zijn werk doet. Kijk hier voor meer uitleg over hulpstoffen.
Een vaccin blijft maar kort in je lichaam. Het lichaam ruimt het vaccin op. Vaak blijf je na vaccinatie wel voor lange tijd goed beschermd tegen een ziekte.
Er zijn strenge regels voor de kwaliteit van vaccins. De samenstelling van vaccins wordt altijd goed onderzocht, zowel vóór als na de goedkeuring. Wil je meer weten over een bepaald vaccin? Ga naar het overzicht van vaccins.
Welke bijwerkingen kan een vaccin geven?
Kort na vaccinatie komt het afweersysteem in actie. En dat kan bijwerkingen geven. Welke bijwerkingen dat zijn, verschilt per vaccin. De meest voorkomende bijwerkingen van vaccins bij kinderen zijn:
- Koorts
- Hangerigheid
- Huiduitslag
- Pijn op de plek waar je geprikt bent
Deze bijwerkingen gaan na een paar dagen over. Er kunnen ook bijwerkingen zijn die maar heel weinig voorkomen. Ook die staan in de bijsluiter.
Kijk hier voor bekende bijwerkingen per vaccin.
Wie controleert of vaccins werken en veilig zijn?
Voordat een vaccin gebruikt mag worden, doet de fabrikant onderzoek. Hij moet bijvoorbeeld laten zien hoe het vaccin wordt gemaakt, hoe het werkt en wat de bijwerkingen kunnen zijn.
Onafhankelijke wetenschappers bij autoriteiten (zoals bijvoorbeeld het CBG of EMA) controleren het onderzoek goed. Zij kijken kritisch hoe goed het vaccin werkt, en of het veilig is en van goede kwaliteit. Een vaccin mag alleen goedkeuring krijgen als de voordelen groter zijn dan de risico's. Het onderzoek en de beoordeling worden samengevat in een rapport. Dit beoordelingsrapport van een vaccin is altijd openbaar. Je vindt ze op de website van de EMA.
Er kan altijd nog nieuwe informatie komen na de goedkeuring van een vaccin. Daarom blijven we vaccins goed in de gaten houden. Ook als ze al lange tijd geregistreerd zijn. We verzamelen en beoordelen alle nieuwe informatie over de veiligheid van een vaccin. Bijvoorbeeld over bijwerkingen. Ervaar jij of jouw kind zelf een bijwerking? Dan kun je die melden bij Bijwerkingencentrum Lareb. Zo help je mee om het gebruik van vaccins zo veilig mogelijk te maken.
Stripverhaal over de beoordeling van vaccins
De strip “Prikpraat” is een verhaal over hoe een vaccin werkt en welke stappen er zijn voordat een vaccin aan kinderen gegeven mag worden. Tip: lees het stripverhaal samen met je kind.